سفرنامه هند خانم دکتر شاهنگیان و آقای دکتر تورانی

<p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">دومین همایش بین المللی شرق شناسی و مطالعات ایرانی و یادمان بیدل دهلوی در بازه زمانی سه روزه از یازدهم الی سیزدهم اسفند ماه به همت مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه علیگر&nbsp; هند و مؤسسه سفیران فرهنگی مبین و حمایت بیش از 30 دانشگاه و مرکز آموزشی و پژوهشی در دانشگاه اسلامی علیگر برگزار گردید.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">مراسم افتتاحیه این همایش &nbsp;در ساعت 11 صبح چهارشنبه&nbsp; یازدهم اسفند ماه با حضور پروفسور آذر میدخت صفوی رئیس مرکز تحقیقات فارسی و رئیس کنفرانس ، دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس بنیاد سعدی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ،&nbsp; دکتر غلامرضا انصاری سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو ، آقای محمد نصیری رئیس مؤسسه سفیران فرهنگی مبین و شماری از شخصیتهای علمی و فرهنگی &nbsp;دیگر از جمله&nbsp; پروفسور شیخ مستان رئیس دانشکده ادبیات و آقای لفتننت زنرال ضمیر الدین شاه رئیس دانشگاه علیگر ، سفیر تاجیکستان ، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و بیش از 200 نفر از اساتید دانشگاهی کشورهای هندوستان ، تاجیکستان ، افغانستان&nbsp; ، ایران ، بنگلادش &nbsp;بر گزار شد. در این مراسم تنی چند از اعضای هیئت رئیسه همایش&nbsp; به ایراد سخنرانی و بیان اهمیت زبان فارسی و شعرای پارسی سرا از جمله بیدل دهلوی در توثیق روابط ملل فارسی زبان پرداختند . همچنین پیام وزیر تحصیلات عالیه افغانستان توسط دکتر هزین رئیس دانشگاه هرات قرائت شد.</p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">پس از صرف نهار کلیه میهمانان ایرانی که از زمان ورود به فرودگاه دهلی یکراست با اتوبوس به محل همایش هدایت شده بودند ، فرصت یافتند تا پس از تقریبا 30 ساعت بیداری و فعالیت مستمر جهت اسکان&nbsp; به جانب&nbsp;&nbsp; هتل Ruby روانه شوند و قدری استراحت کنند و برای ارائه مقالات خویش در روزهای بعد آماده شوند.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">روز پنج شنبه و جمعه دوازدهم و سیزدهم اسفند در دو تالار جداگانه مربوط به دانشکده های علوم اجتماعی و ادبیات جلسات همایش ( مجموعا هشت نشست علمی منهای افتتاحیه) &nbsp;برگزار شد که جمعی از اساتید داخلی و خارجی ریاست و هدایت هر جلسه را همزمان برعهده داشتند.در هریک از نشست ها جمعی از اساتید و پژوهشگران طبق جدول زمان بندی به ارائه مقالات خود پرداختند . در این نشستها پرسش و پاسخ از سوی حاضرین و سخنرانان&nbsp; برجذابیت&nbsp; پنلها می افزود. </p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">اینجانب در دومین نشست &nbsp;علمی مقاله خود را با عنوان<strong> باور به آسمان با نظر بر اساطیر آفرینش </strong>ارائه کردم . هدایت این نشست را پروفسور ابوالکلام سرکار استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه راجشاهی بنگلادش و دکتر علی نوری استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان عهده دار بودند. اسامی دیگر نویسندگان همراه با برنامه ارائه ، عنوان مقاله و چکیده مقاله هریک پیوست است.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">در این نشستها&nbsp; سخنرانان مدعو و میهمانان حاضر با دستاوردهای علمی-پژوهشی سایر اساتید و پژوهشگران در دو محور ویژه یعنی 1- آراء و نظریات مستشرقان و اندیشمندان اسلامی&nbsp; 2- آثار و اندیشه های بیدل دهلوی&nbsp; ومحورهای &nbsp;عمومی&nbsp; چون ادبیات فارسی ، تاریخ و تمدن ، زبان شناسی ، مردم شناسی ، جامعه شناسی ، باستان شناسی ، ادیان و مذاهب ، فلسفه و کلام ، علوم سیاسی ، تعلیم و تربیت&nbsp; ، حقوق ، ارتباطات فرهنگی ، هنر و معماری&nbsp; &nbsp;آشنا شدند. &nbsp;از جمله فعالیتهای جنبی در کنار نشستهای علمی و ارائه سخنرانیها&nbsp; ، برگزاری یک کارگاه آموزشی (Work Shop.) در محل برگزاری همایش بود که اینجانب و برخی از&nbsp; میهمانان دیگردر آن شرکت کردیم . این کارگاه با عنوان <strong>تاریخ و تمدن هند و روابط هندو ایرانیان</strong> &nbsp;توسط پروفسور اخلاق احمد خان عضو دپارتمان فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو&nbsp; دهلی نو &nbsp;در روز جمعه 3 مارس&nbsp; به مدت دوساعت برگزار گردید . این کارگاه مشتمل بر سخنرانی وبحثهای طرفینی میهمانان شرکت کننده در همایش &nbsp;بود.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">در فاصله نشستهای صبح و عصر علاوه بر پذیرایی&nbsp; ، حاضرین با اتوبوس جهت صرف نهار و اقامه نماز به مهمانسرای داخل دانشگاه هدایت شده و در طول مدت مورد استقبال و تکریم میزبانان شامل &nbsp;کارمندان و دانشجویان&nbsp; آن دانشگاه قرار می گرفتند.&nbsp; در مراسم اختتامیه همایش که بعد از &nbsp;ظهر روز جمعه در تالار اصلی دانشگاه علیگر برگزار شد ، نویسندگان مقالات برتر همایش&nbsp; مورد تقدیر قرار گرفتند.عصر روز جمعه سیزدهم اسفند&nbsp; دانشگاه علیگر را به مقصد آگرا ترک کرده و شب هنگام&nbsp; پس از ورود به این شهر&nbsp; در هتل&nbsp; Ramada Plaza &nbsp;اسکان یافتیم.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">عمران و آبادانی این شهر مربوط به زمان اکبر شاه نوه بابر خان مغول بوده و ساخت قلعه های نظامی و باغهایی به سبک ایرانی در این شهر از همان زمان آغاز شده است.در چهارمین روز سفر از قلعه سرخ شهر آگرا که در شمال بنای مشهور تاج محل قرار دارد ، بازدید کردیم. قدمت این بنا به سده 16 میلادی می رسد و قلعه ای مستحکم از سنگ ماسه سرخ رنگ با دیوارهایی به طول 5/2 کیلومتر است که شهر سلطنتی گورکانیان را در خود جای داده است. این قصر یا قلعه دارای چهار دروازه و دیوارهای بلند به رنگ قرمز و قصرهای بسیار &nbsp;به رنگ قرمز و سفید است&nbsp; . کاخ جهانگیر و خاص محل از جمله این کاخها هستند که توسط شاه جهان ساخته شده اندو شامل سرسرای تماشاگران ، دیوان خاص و دو مسجد بسیار زیبا&nbsp; هستند. گفته می شود که &nbsp;قلعه آگرا در قرن&nbsp; شانزدهم آنگاه که اکبر شاه مرکز حکمرانی خود را از دهلی به آگرا تغییر داد ، از جمله ارکان حکومتی او بود. شاه جهان&nbsp; نوه اکبر شاه &ndash; از پادشاهان مغول &ndash; به همراه همسران خود و از جمله&nbsp; ممتاز بانو&nbsp; که سوگلی وی بوده در این قصر اقامت داشته است. بعدها&nbsp; اورنگ زیب پسر شاه جهان پدر خود را به بهانه دیوانگی برای ساختن این کاخها و نیز تاج محل&nbsp; که آرامگاه همسر او بود ، در قلعه سرخ آگرا زندانی کرد .&nbsp; گفته می شود که او در حال حبس نیز پیوسته از پنجره ای که رو به آرامگاه همسرش یعنی تاج محل گشوده می شده ، چشم به آن مکان داشته است.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">تاج محل از دیگر اماکن مشهور و جاذبه های گردشگری در آگرا بود که مورد بازدید قرار گرفت . این بنا و آرامگاه زیبا و با شکوه&nbsp; از عجایب هفتگانه دنیا به شمار می رود. بنای تاج محل تماما از سنگهای مرمر سفید و یکدست و با کنده کاریهایی از آیات قرآن و نیز گل و بوته&nbsp; ، آمیزه ای از سبک معماری ایرانی ، هندی و اسلامی است. در ساخت این بنا بیست هزار هنرمند و معمار از نقاط مختلف آسیا&nbsp; &nbsp;مانند ایران ، هند ، آسیای میانه و آناتولی شرکت داشته اند.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">چنانکه گفته شد این بنا را شاه جهان &ndash; پنجمین امپراطور گورکانی هند &ndash; به یاد همسر ایرانی تبار خویش که ارجمند بانو بیگم&nbsp; نام داشته و مشهور به ممتاز محل بود ، در سال 1631 م ساخته است. این زمان مقارن با مرگ این بانو در سفری جنگی و در هنگام وضع حمل فرزند چهاردهم وی بوده است. گفته می شود که شاه جهان به توصیه همسر و برای اثبات وفاداریش به او&nbsp; ،یکسال عزاداری &nbsp;کرده و دیگر همسری اختیار نکرد . بعد ها پس از ساخته شدن این بنا&nbsp; ،وی نیز در کنار همسرش به خاک سپرده شده است.عصر روز شنبه راهی&nbsp; شهر جیپور شدیم&nbsp; و شب هنگام &nbsp;با ورود به این شهر در هتل&nbsp; Crown Plaza &nbsp;اسکان یافتیم.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">صبح یکشنبه 15/12 نوبت به بازدید از قلعه آمر جیپور رسید ؛ قلعه ای واقع در 11 کیلومتری شهر جیپور ،مرکز استان راجستان ند. بانی قلعه فردی به نام میناس بوده و بعدها اداره آن به شخص دیگر واگذار شده است. معماری این قلعه به سبک هندو و برج و باروهای بلند ، دروازه های بزرگ و قطور ، مسیر های سنگفرش شده که پیاده و یا سوار بر فیل پیموده می شود ، جذابیت خاص به قلعه داده است. این قلعه مشرف بر دریاچه Maota &nbsp;بوده و آب آن از همان طریق تأمین می شده است.کاخ زیبا و قرمز رنگی در چهار سطح در میان دیواره های ضخیم قلعه ساخته شده است.&nbsp; این کاخ&nbsp; دارای حیاطها&nbsp; ، تالارهای عمومی و خصوصی ، کاخ آیینه ، کاخ&nbsp; Sukh Niwas است که&nbsp; جریان هوا از کنار آبنمای موجود در آن سبب وزش نسیم خنکی در داخل این کاخ می شود.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">قلعه آمر و این کاخها محل اقامت مهاراجه های قبیله راجپوت و خانواده آنها بوده است که در شمار ثروتمندان زمان و منطقه خود بوده اند. &nbsp;قلعه آمر در واقع شهری نظامی است که محل اسکان اشراف و حاکمان بر بلندای تپه بوده است. این قلعه دارای بنایی مذهبی در نزدیکی دروازه است که نیایشگاه بسیار مقدسی برای هندوان به شمار می رود. </p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">عصر روز یکشنبه &nbsp;صرف بازدید از بازار سنتی جیپور گردید و صبح دوشنبه 16/12 نیز به دلیل تعطیلی معابد و نیز بازارهای سنتی &nbsp;به دیدار از یکی از مراکز خرید مدرن&nbsp; به نام&nbsp; &nbsp;Mall center اختصاص یافت.عصر دوشنبه&nbsp; به سوی دهلی&nbsp; حرکت کردیم و پس از ورود در هتل Golden Tulip &nbsp;اقامت کردیم.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">صبح سه شنبه 17/12 به&nbsp; جهت کمبود وقت&nbsp; &nbsp;مدت یک ساعت به بازدید از معبد اکشردام اختصاص یافت. دراین معبد هندویی بسیار زیبا &nbsp;بسیاری از سنن مردم هند ، فرهنگ هندو ، روحانیت و معماری هندی به نمایش گذاشته می شود. بانی آن مهاراج پراموخ سووآمی بوده و برای ساخت آن 3000 نفر از پیروان او و 7000 صنعتگر دست به دست یکدیگر داده اند. ساخت بنای معبد ظرف مدت 5 سال&nbsp; درفضایی به وسعت 360000 متر مربع &nbsp;انجام شد و در نوامبر سال 2005 بطور رسمی آغاز به کار کرد. معبد در حاشیه رود یامونا واقع شده و تماما از جنس ماسه سنگ صورتی راجستان و مرمر ایتالیایی &nbsp;است . در معبد ۲۳۴ ستون با حکاکی&zwnj;های زیبا ، ۹ گنبد و ۲۰۰۰۰ پیکره از افراد مقدس دین هندو به چشم می&zwnj;خورد . همچنین در جای جای معبد پیکره&zwnj;های فیل به ابعاد واقعی آن به چشم می&zwnj;خورد که به جهت احترام به فیل و نقش پررنگ آن د<strong><span style="text-decoration: underline;">ر </span></strong><strong>تاریخ و فرهنگ </strong>هندیست . در مجموع ۱۴۸ فیل به وزن ۳۰۰۰ تن در ساخت معبد به کار رفته است . </p> <p> </p> <h2 dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">در زیر گنبد اصلی معبد، یک پیکره طلایی&nbsp; ۳٫۵ متری از &laquo; سوآمی نارایان &raquo; کسی که معبد به او اختصاص داده شده ، قرار دارد . </h2> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">بخش&zwnj;های مهم و دیدنی مجموعه اکشردام شامل &nbsp;:</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">سوآگاتام : مجموعه ای با 10 در که نمادی از ده&nbsp; مسیر معروف فرهنگ هندی است</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">معبد : جایگاه مقدس خدایان با 9 فضای موضوعی شامل حکاکیها و تزئینات منحصر به فرد که معتقدند با گذر از آنها می توان با ارواح مقدس و وجد و شعف آسمانی روبرو شد.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">آبیشک مندپ : محلی برای انجام تشریفات&nbsp; مستحب استحمام یکی از الهه های هندو جهت براورده شدن حاجات</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">نمایشگاه&zwnj;های هنری : &nbsp;مجموعه هنری سحرآمیز و از لحاظ علمی خارق العاده که جنبه&zwnj;های متحول کننده فرهنگی را نیز در بر می&zwnj;گیرد، بازدیدکنندگان را به بازدید هند باستان می&zwnj;برد.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">آبنمای آهنگین : بخش جالب توجه و بسیار شاخص در فضای معبد است . در این قسمت هر شب برنامه&zwnj;ای علاوه بر رقص آب با رقص نور برگزار می&zwnj;شود که در طی آن به صورت قصه به تاریخ ۱۰۰۰۰ ساله هند اشاره می&zwnj;شود و داستان&zwnj;های آن به صورت نمایشی اجرا می&zwnj;شود .</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: right;">باغ&zwnj;های موضوعی&nbsp; :&nbsp; دو باغ موضوعی در ارتباط با طبیعت، تاریخ و فرهنگ هند&nbsp; فرصتی &nbsp;را برای آشنایی با کودکان، زنان و مردان بزرگ هند در مجموعه اکشردام فراهم می سازد. </p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;"><strong></strong></p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">نمایشگاههایی از زندگی سووآمی نارایان&nbsp; در میان مردم&nbsp; و تاریخ هندوستان ، یک موزه موزیکال و باغهای بسیار&nbsp; معبد اکشردام را به&nbsp; دیدنی ترین&nbsp; معبد هندوان تبدیل کرده است.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">دروازه هند یا&nbsp; India Gate &nbsp;&nbsp;یکی دیگر از جاذبه های توریستی دهلی است که پس از معبد اکشردام مورد بازدید قرار گرفت&nbsp; ؛بنایی با شکوه با ارتفاع 42 متر در قلب دهلی نو&nbsp; در محوطه ای باز و نزدیک به کاخ ریاست جمهوری هند که در سال 1931 توسط یک معمار انگلیسی ساخته شده است.&nbsp; ساخت این بنا در اصل به عنوان یادبود تمامی جنگهای هند&nbsp; است و نشان برجسته ای است برای&nbsp; یادبود 90000 سرباز هندی ارتش بریتانیا که درجنگ جهانی اول و نیز در جنگ سوم انگلیس و افغانستان جان باخته اند. نام این سربازان بر دیوارهای این بنا که از سنگ ماسه قرمز و گرانیت ساخته شده ، حک گردیده است. این دروازه در محوطه ای شش گوشه به قطر 625 متر &nbsp;و مساحت 306000 متر مربع &nbsp;محصور گردیده و تفرج گاه خانواده ها و گردشگران مختلف است. </p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">آرامگاه همایون&nbsp; (همایون تمپ )&nbsp; آخرین بنای تاریخی بود که&nbsp; مقارن ظهر روز سه شنبه از آن بازدید شد . همایون دومین پادشاه امپراطوری مغولی هند یا گورکانیان هند بود که به دربار ایران پناهنده شد و به کمک شاه طهماسب اول توانست تاج و تخت خود را باز ستانده ، به هند باز گردد ؛ اما پس از چند ماه بطور ناگهانی بر اثر سقوط از پله های کتابخانه اش فوت کرد. این آرامگاه با شکوه به دستور همسر او حمیده بانو بیگم که با معماری ایرانی آشنا بوده &nbsp;در قرن 16 م ساخته شد. معماران این باغ از هرات به دهلی آورده شدند .این باغ با الهام از مقابر ایرانی و فضای چهار باغ یا باغ جنت ساخته شده است.</p> <p> </p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;">در عصر واپسین روز سفر بار دیگر مسافران هند با گشت و گذار در بازار سنتی دهلی به خرید سوغات پرداختند&nbsp; وپس از آن &nbsp;برای بازگشت به میهن راهی فرودگاه دهلی شدند . با ورود به فرودگاه امام&nbsp; ساعت 15/5&nbsp; صبح چهارشنبه 18/12 &nbsp;پایان سفر علمی خاتمه یافت.</p> <p dir="RTL" style="line-height: 150%; direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: justify;"><span style="text-align: left;">چکیده مقاله:</span></p> <p style="margin-top: 5.28pt; margin-bottom: 0pt; margin-right: 0.38in; text-indent: -0.38in; direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: normal; text-align: justify;">&bull;آسمان در میان پدیده های طبیعی پیوسته از اهمیت و جایگاهی رفیع برخوردار بوده و از دیر زمان محور اندیشه ها و باورهای بسیار قرار گرفته است. آثار برجا مانده از ملل و اقوام باستان&nbsp; این اهمیت را منعکس ساخته است.&nbsp; منشأ و نحوه پیدایش آسمان&nbsp; ، شکل و ساختار واقعی اش ، موجودات ساکن در آن&nbsp; ، وظایف و خویشکاریها یش ، ارتباط آن با زمین و&nbsp; نحوه&nbsp; تأثیرگزاری و نقشی که&nbsp; در حیات ساکنان زمین&nbsp; ایفا می کند ؛ جملگی&nbsp; پرسشهایی است که مقاله حاضر با هدف پاسخگویی به آنها نگاشته شده است. برای این منظور اساطیر وداستانهای پذیرفته شده در نزد&nbsp; مردمان متمدن قدیم شامل یونانیان و رومیان ، ساکنان بین النهرین ، پیروان آیین ودایی و هندویی&nbsp; قدیم&nbsp; و عقاید چینیان باستان در ارتباط با آسمان بررسی شده است.بر اساس مطالعه انجام شده جایگاه آسمان در نزد این مردمان بسیار فراتر از یک پدیده طبیعی و در حد خدایی بزرگ با صفات کمالیه بسیار و دارای خویشکاریهای مهم در عالم بوده است.</p> <div style="margin-top: 5.28pt; margin-bottom: 0pt; margin-right: 0.38in; text-indent: -0.38in; direction: rtl; unicode-bidi: embed; word-break: normal; text-align: justify;">&bull;واژگان کلیدی : آسمان ، خدا ، اساطیر </div>