گزارش سومین نشست از سلسله‌ نشست‌های کارآفرینی گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی با موضوع تاریخ و روزنامه‌نگاری؛ اهمیت، نقش و جایگاه دانش تاریخ در روزنامه نگاری مورخ 1401/2/18

سومین نشست از سلسله‌ نشست‌های کارآفرینی گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی با موضوع تاریخ و روزنامه‌نگاری؛ اهمیت، نقش و جایگاه دانش تاریخ در روزنامه نگاری در 18 اردیبهشت ماه 1401 در سالن مولوی ساختمان خوارزمی دانشگاه الزهرا برگزار شد. هدف این نشست آشنایی بیشتر دانشجویان رشته‌های تاریخ و تاریخ و تمدن ملل اسلامی با فرصت‌های شغلی و کاری به ویژه در زمینه روزنامه‌نگاری تاریخی و به‌کارگیری دانش تاریخ در روزنامه‌نگاری بود. این برنامه اولین برنامه حضوری پس از پاندمی کرونا بود که با استقبال خوب دانشجویان و استادان مواجه شد.
دبیر نشست خانم دکتر فضلی با اشاره به برگزاری نشست‌های برگزار شده از سوی گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه الزهرا در ارتباط با کارآفرینی در حوزه تاریخ و جایگاه و کاربرد دانش تاریخ در حوزه‌ها و حرفه‌های گوناگون، استقبال دانشجویان از این برنامه‌ها را بسیار خوب توصیف و بیان کردند تلاش‌ گروه بر این بوده است که حتی‌المقدور از کسانی در این جلسات دعوت شود که هم فارغ‌التحصیل یا دانشجوی تاریخ و هم از افراد موفق در حوزه کاری و حرفه مربوطه باشند. ایشان در ادامه با توجه به پیوند میان حرفه روزنامه‌نگاری با تاریخ اظهار داشتند امروزه روزنامه‌نگاری به عنوان یک رشته دانشگاهی و تحصیلی مطرح شده است و در برخی دانشگاه‌های کشور هم این رشته دایر است. یکی از نکات قابل توجه در این حرفه این است که رفته رفته شکل تحصصی پیدا کرده و ذیل آن حوزه‌های تخصصی پیدا کرده است تا جایی که امروز تعابیری مانند «روزنامه‌نگاری سیاسی»، «روزنامه‌نگاری اقتصادی»، «روزنامه‌نگاری اجتماعی و فرهنگی» و امثال آن را می‌بینیم. علاوه بر این، وقتی صفحات روزنامه‌ها را تورق می‌کنید یا در اینترنت، سایتها و شبکه‌های خبری را بررسی می‌کنید، با صفحه یا صفحات مربوط به تاریخ هم روبرو می‌شوید. این به‌این معنی است که تاریخ چراغ خاموش، به‌دلیل اهمیت آن در امر و حرفه روزنامه‌نگاری حضور و البته حضور پررنگی دارد! همچنین بسیاری از تحلیل‌ها و تبیین‌های ارائه شده در روزنامه‌ها، سایت‌ها و شبکه‌های خبری، مبتنی بر اطلاعات و داده‌های تاریخی هستند یعنی درک و فهم مسائل روز در اکثر حوزه‌ها چه سیاسی و چه اقتصادی و فرهنگی و سایر حوزه‌ها مستلزم توجه به پیشینه تاریخی حوادث، رویدادها و تحولات روز هستند.
در ادامه سخنران اصلی این نشست جناب آقای اصغر زارع کهنمویی، روزنامه‌نگار و دانشجوی دکتری رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران از افراد صاحب‌ تجربه و سبک در امر روزنامه‌نگاری به ارائه مباحثی در خصوص پیوند بین دانش تاریخ و روزنامه نگاری پرداختند و بیان کردند نگاه و نگرش حرفه ای نسبت به روزنامه نگاری در دوره جدید تنوع داشته است و به رغم ارتباط نداشتن تاریخ با روزنامه‌نگاری فرصت‌های شغلی متعددی وجود دارد که بتوان از تخصص تاریخ در این حیطه استفاده کرد. وی همچنین با تعریف علم تاریخ و روزنامه‌نگاری به شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو حوزه پرداختند؛ از جمله اینکه در هر دو حوزه‌ی تاریخ و روزنامه‌نگاری روایت‌گری صورت می‌گیرد و پیامهایی به شیوه‌های مختلف مانند گفتگو، گزارش و خبر به مخاطبان انتقال می‌یابد. اما به رغم این شباهتها، تفاوتهایی هم بین این دو حوزه وجود دارد؛ تاریخ تخصص است تا مهارت، در حالیکه روزنامه نگاری مهارت است تا تخصص. تاریخ راوی گذشته است و روزنامه‌نگاری راوی امروز و تاریخ محل داده‌‌ها اما روزنامه‌نگاری محل انتشار داده‌هاست.
سخنران جلسه آقای زارع در بخش دیگری از مباحث‌شان کاستی‌های معرفتی در روزنامه‌نگاری در ایران را هم مورد توجه قرار دادند که از جمله آنها می‌توان به انتخاب سوژه، دانش ضمنی، کم آشنایی با مسائل منطقه، گسست تاریخی، کپی‌کاری، ناآشنایی با سند، ناتوانی در گفتگو، ناتوانی در طبقه‌بندی موضوع اشاره کرد. ایشان در ادامه فرصت‌های شغلی مختلف مرتبط با روزنامه‌نگاری برای دانشجویان تاریخ و تمدن ملل اسلامی را برشمردند؛ ازجمله از روزنامه‌نگاری تخصصی در حوزه‌های جغرافیایی اثرگذار مانند چین، روسیه، قفقاز، آسیای میانه، هند و جهان عرب، تولید محتوا برای پروژه‌های فرهنگی و هنری بخش خصوصی مانند سریال‌ها وجشنواره‌ها، حضور در نهادهای فرهنگی و اجتماعی مانند شهرداری تهران، کارآفرینی در حوزه فرهنگ: آموزش، ویرایش، پژوهش، گردشگری و ... نام بردند. در بخش آخر مباحث، ضرورت‌های مربوط به روزنامه‌نگاری در 4 محور مختلف مهارت‌های رسانه ای(نوشتن، گفتگو و گزارش)، تسلط به زبان خارجی(انگلیسی ،عربی چینی یا روسی)، ارتقای سواد تاریخی (اتکا به داده‌های تاریخی، نگرش و تحلیل متفاوت) و مدیریت ارتباطات( ارتباط با متخصصان، بنگاهها و مخاطبان) اشاره و مورد بحث قرار گرفت.
در پایان این جلسه به پرسش حاضران پاسخ داده شد.