وبینار فرهنگ ایرانی در شبه قاره با تأکید بر شاهنامه سرایی در دانشگاه الزهرا (س) برگزار شد
گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی به مناسبت هفته پژوهش وبیناری با عنوان «فرهنگ ایرانی در شبه قاره و پاکستان با تأکید بر شاهنامه سرایی» با حضور پروفسور سیده فلیحه زهرا کاظمی استاد و رئیس دپارتمان زبان و ادبیات زبان فارسی دانشگاه ال سی بانوان لاهور و همچنین رئیس اتاق ایرانشناسی این دانشگاه در روز پنجشنبه 24 آذر ماه 1401 ساعت 10-12 برگزار کرد.
در ابتدا دبیر نشست خانم دکتر زینب فضلی با اشاره به پیشینه مناسبات فرهنگی ایران و شبه قاره هند اظهار داشتند از زمان ورود اسلام به این دو سرزمین، همواره مناسبات فرهنگی و تمدنی بین این دو سرزمین وجود داشته است، اما شاید بتوان گفت که با محوریت زبان فارسی در مقایسه با قبل این مناسبات بیشتر تحکیم شد و ابعاد گسترده‌تری یافت. در هم‌آمیختگی زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در میان مردمان و ساکنان شبه قاره با توجه به این سابقه طولانی و بلند تاریخی، عملا بخش مهمی از صبغۀ فرهنگی و تمدنی این منطقه محسوب می‌شود و مهمتر اینکه، به شکلی وثیق، عمیق و ناگسستنی، دو سرزمین را به هم پیوند می‌دهد و در کنار همجواری جغرافیایی و همچنین دین اسلام، زبان و ادبیات فارسی نیز به شکلی تعیین کننده حلقه وصل و نقطه پیوند ما و شبه قاره هند است.
دکتر فضلی در ادامه با تاکید بر این نکته که دانشگاه ال سی بانوان لاهور به مانند دانشگاه الزهرا(س)، دانشگاهی مختص بانوان و دختران در کشور پاکستان است و این مهم قرابت بیشتری را بین دانشگاه ما و دانشگاه بانوان لاهور ایجاد می‌کند؛ اظهار امیدواری کردند که این نشست مقدمه و درآمدی بر آغاز مناسبات علمی، آموزشی و پژوهشی دو دانشگاه باشد.
در ادامه مهمان برنامه خانم دکتر کاظمی از استادان شناخته شده زبان و ادبیات فارسی در پاکستان که تألیفات مختلف و متعدد نیز در ارتباط با زبان فارسی و نیز شاهنامه فردوسی و شاهنامه سرایی منتشر کرده‌اند، سخنرانی خود را ارائه دادند. ایشان به سابقه تاریخی ایران و شبه قاره از دوره هخامنشیان به بعد پرداختند و اینکه از زمان ظهور اسلام و فتح اسلامی شبه قاره، مناسبات دو منطقه شکل متفاوتی یافت. در این میان، شبه قاره هند به یکی از مراکز مهم فرهنگ ایرانی تبدیل و شهرهای مختلفی در این منطقه به عنوان مرکز مهم زبان و ادبیات فارسی شناخته شدند تا جایی که به عنوان مثال در روزگار تغلقیان شهر جندپور حتی به عنوان «شیراز هند» شناخته شده بود. با این اوصاف، در میان ادوار تاریخی هند اسلامی، دوره مغولان هند(تیموریان هند) جایگاه خاص و ویژه دارد تا جایی که هیچ دوره‌ای با آن قابل مقایسه نیست. سلاطین تیموری به زبان فارسی علاقه داشتند؛ برخی از آنها مانند بابر شعر به زبان فارسی می سرودند. همایون هم صاحب دیوانی به زبان فارسی بود. اکبر شاه هم به شدت به زبان فارسی علاقه داشت. در لشکرکشی های اکبرشاه اکثرا شاهنامه فردوسی را همراه خود می بردند که نشان از علاقه به این کتاب در شبه قاره است. علاقه به شاهنامه در حال حاضر در شبه قاره به گونه‌ای است که نام های شاهنامه هنوز هم برای نامگذاری فرزندان استفاده می شود.
دکتر کاظمی در ادامه با اشاره به جزئیات هر کدام از ادوار تاریخی، کم و کیف شاهنامه‌نگاری و شاهنامه‌سرایی در شبه قاره را تشریح و تبیین کردند و به معرفی شاعران و پدیدآورندگان شاهنامه‌های مهم شناخته شده و شناخته نشده در شبه قاره هند پرداختند. در پایان این جلسه علاوه بر پرسش به سوالات حاضران و دانشجویان، دکتر کاظمی اتاق ایرانشناسی در دانشگاه الی سی بانوان لاهور را نیز معرفی و اهم فعالیت های این مرکز از جمله مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته در این مرکز مطالعاتی را تشریح کردند.
