در تاریخ 26 آذر 1403، ساعت 8 تا 12 پیش نشست همایش بین‌المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی به همت انجمن علمی قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا (س) و همکاری نهاد رهبری این دانشگاه به صورت مجازی با برگزار شد
دکتر آسیه ذوعلم، عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث
دانشگاه الزهرا (س) در سخنرانی خود با موضوع « معنی شناسی توزیعی در روایات» در
پیش نشست همایش هوش مصنوعی، علوم و فرهنگ اسلامی اشاره کردند که معنی شناسی
توزیعی، روشی نوساختگرا برای بررسی معنای واژگان با استفاده از کاربرد آن ها در
متون است؛ که با توجه به مبانی و الزامات آن، مبحثی بینارشته میان زبان شناسی و
رایانه (گرایش هوش مصنوعی) به شمار می آید. به کارگیری این روش در منابع اسلامی
مانند قرآن و روایات، به عنوان راهی برای شناخت دقیق تر مفاهیم مورد اختلاف در این
حوزه ها، از مصادیق بهره گیری از هوش مصنوعی در پژوهش های الهیاتی است. استفادة
دقیق از معنی شناسی توزیعی در پژوهش های قرآن و حدیث، تاکنون رایج نبوده است و
علاوه بر آن به طور ویژه در حوزة روایات، به ندرت می توان پژوهش هایی کاربردمحور،
برای یافتن معنای واژگان یافت. اجرای این روش در روایات، در مراحل مختلف، مستلزم
بهره گیری از هوش مصنوعی است. برخی از این مراحل -علاوه بر گام های معمول اجرای
روش- عبارت اند از: جمع آوری مجموعه دادة کافی و مناسب؛ تشکیل پیکرة روایی با
روایاتی واژة اصلی و واژگان مورد مقایسه،
که در بازة زمانی ویژه ای صادر شده است؛ تقسیم پیکره به متن هایی با موضوعات
مختلف؛ و تشخیص طرق متمایز نقل روایات. یکی از اهداف مورد توجه برای اجرای این روش
در روایات، ردگیری تحوّلات معنایی واژگان در طول زمان است؛ که به صورتی تجربی با
تطبیق نقشه های معنایی دوره های زمانی متفاوت به دست می آید. از فرصت های استفاده
از معنی شناسی توزیعی در روایات، وجود تعداد زیاد داده در بازه های زمانی مختلف و
امکان لحاظ اعتبار روایات است که با در نظر گرفتن طرق متعدد روایت و امکان وارد
کردن داده های رجالی در پژوهش حاصل می شود. این پیش نشست به همت انجمن علمی گروه
علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه
الزهرا، در 26 آذرماه و در آستانه سالروز وحدت حوزه و دانشگاه برگزار گردید.
